Η Ένωση Γυναικών Ελλάδας (Ε.Γ.Ε.), τιμά την 8η Μαρτίου – Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, ως Ημέρα μνήμης που σηματοδοτεί τους αγώνες και τις κατακτήσεις του γυναικείου κινήματος καθώς και ως αφετηρία νέων αγώνων για ουσιαστική ισότητα. Ήταν 8 Μαρτίου 1857, όταν οι γυναίκες εργάτριες στην κλωστοϋφαντουργία της Νέας Υόρκης κατέβηκαν σε απεργία διεκδικώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας και ποιότητα ζωής, με σύνθημα: «Ψωμί και τριαντάφυλλα». Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, που θεσπίστηκε το 1977 με απόφαση της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ για να αναδείξει τα προβλήματα και να προωθήσει τα δικαιώματα της γυναίκας και την ισότητα των φύλων, εξακολουθεί να είναι επίκαιρη στις μέρες μας.
Η ισότητα των φύλων είναι θεμελιώδες δικαίωμα και βασική αξία κάθε δημοκρατικής κοινωνίας και είναι αναγκαίο να αντανακλάται σε όλους τους τομείς της ζωής μας: στην εκπαίδευση, την εργασία, τις αμοιβές, τις θέσεις ευθύνης, τις συντάξεις, την υγεία, την αυτοδιάθεση του σώματος, τον πολιτισμό. Στην Ελλάδα το γυναικείο κίνημα συνέβαλε με τις διεκδικήσεις και τους αγώνες του στην επίτευξη πολλών και ουσιωδών αλλαγών, ιδίως σε επίπεδο νομοθεσίας, όπως η μεταρρύθμιση του οικογενειακού δικαίου, η νομιμοποίηση των αμβλώσεων, η προστασία της μητρότητας, η αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας. Συνεχίζει να διεκδικεί την ουσιαστική ισότητα των φύλων στην καθημερινή ζωή, για την αλλαγή των κοινών αντιλήψεων, την εξάλειψη των προκαταλήψεων και στερεοτύπων που στέκονται εμπόδιο στην ελεύθερη επιλογή της κάθε γυναίκας.
Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας βρίσκει την χώρα μας στην τελευταία θέση μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε θέματα ισότητας των φύλων, παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί σε διάφορους τομείς, όπως η εκπαίδευση και η εργασία. Οι γυναίκες συνεχίζουν να υφίστανται διακρίσεις σε όλους τους τομείς της ζωής, να είναι πιο ευάλωτες στη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό, να είναι πιο εκτεθειμένες σε όλες τις μορφές βίας. Η εκπροσώπηση γυναικών στα κέντρα λήψης πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών αποφάσεων, παραμένει χαμηλή. Στο; πολιτικό σκηνικό της χώρας, η πολιτική εξουσία παραμένει κυρίαρχα ανδρική. Η έκταση και το μέγεθος της έμφυλης βίας, της σεξουαλικής παρενόχλησης στον χώρο εργασίας, της ενδοοικογενειακής βίας, των γυναικοκτονιών, της διαδικτυακής βίας, είναι τεράστια, όπως αποκαλύπτεται καθημερινά.
Στην αγορά εργασίας, οι διακρίσεις εις βάρος των γυναικών με βάση το φύλο, αφορούν όλες τους τομείς της εργασίας, όπως είναι η είσοδος στην εργασία, η εξέλιξη, οι αμοιβές, το είδος της σύμβασης, τα εργασιακά δικαιώματα. Η ανεργία των γυναικών εξακολουθεί να είναι σχεδόν διπλάσια των ανδρών. Σύμφωνα με στοιχεία της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) για τον Δεκέμβριο 2022, στο σύνολο των ανέργων οι γυναίκες αποτελούν το 63,60%, έναντι των ανδρών 36,40%. Επιπλέον η διάλυση του κοινωνικού κράτους και η έλλειψη επαρκών δημοσίων υπηρεσιών φύλαξης και φροντίδας βρεφών, νηπίων, παιδιών, ΑΜΕΑ αποτελεί βασική αιτία για την ανισότητα των φύλων στην αγορά εργασίας. Ο διαχωρισμός των επαγγελμάτων σε «ανδρικά» και «γυναικεία», το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων, η «γυάλινη οροφή», τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας και μερικής απασχόλησης, η μη αμειβόμενη εργασία οδηγούν με τη σειρά τους και στο συνταξιοδοτικό χάσμα μεταξύ των φύλων.
Η υιοθέτηση υβριδικής εργασίας, μετά την έλευση της πανδημίας covid-19 και της οικονομικής κρίσης, σηματοδοτεί μεν την εποχή της ευελιξίας, αφού εμπεριέχει την εξ αποστάσεως μαζί με την δια ζώσης μορφή εργασίας – συνδυάζοντας την εργασία από το σπίτι με επίσκεψη στο γραφείο – αλλά δημιουργεί ταυτόχρονα νέες προκλήσεις στις εργαζόμενες. Η έρευνα της Deloitte το 2022, που πραγματοποιήθηκε σε εργαζόμενες σε υβριδικά μοντέλα, αποκαλύπτει ανησυχητικά ευρήματα: σχεδόν το 60% των γυναικών, αναφέρουν ότι έχουν ήδη αισθανθεί αποκλεισμό, οι συνθήκες τηλεργασίας έχουν πολύ μεγάλη πίεση και φέρνουν άγχος, ατυχήματα, έντονο στρες, επαγγελματική εξουθένωση με επιπτώσεις στη υγεία, ιδίως σε εργαζόμενες με ευθύνες οικογενειακής φροντίδας, καθώς τα όρια μεταξύ προσωπικού και εργασιακού χώρου είναι δυσδιάκριτα.
Μεγάλη πρόκληση αποτελεί η ψηφιακή επανάσταση και η ένταξη των γυναικών στην ψηφιακή τεχνολογία, η οποία έχει μεγαλύτερες δυνατότητες για καινοτομίες που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των γυναικών και προάγουν την ισότητα των φύλων. Ωστόσο, το 37% των γυναικών δεν χρησιμοποιεί το διαδίκτυο. Οι γυναίκες κινδυνεύουν να αποκλειστούν από τον ψηφιακό κόσμο ως αποτέλεσμα του έμφυλου ψηφιακού χάσματος, γεγονός που μειώνει τις ευκαιρίες τους να ακολουθήσουν σταδιοδρομία στους τομείς της επιστήμης, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών (STEM). Μέχρι το 2050, το 75% των θέσεων εργασίας θα σχετίζεται με τομείς STEM. Έρευνες δείχνουν ότι το 85% των γυναικών παγκοσμίως έχουν βιώσει ή έχουν γίνει μάρτυρες ψηφιακής βίας κατά άλλων γυναικών. Η εκπαίδευση των γυναικών σε ψηφιακές δεξιότητες και η αντιμετώπιση της έμφυλης βίας στο διαδίκτυο και τις ΤΠΕ ώστε να νιώσουν ασφαλείς οι γυναίκες στο διαδίκτυο και να εμπλακούν σε ψηφιακούς χώρους, είναι ζωτικής σημασίας για την ένταξή τους στην τεχνολογία. Η έλλειψη συμπερίληψής τους, αντίθετα, συνεπάγεται τεράστιο κόστος.
Η 8η Μαρτίου μας υπενθυμίζει ότι το γυναικείο κίνημα οφείλει να βρίσκεται σε διαρκή εγρήγορση, προκειμένου να περιφρουρεί τα κεκτημένα δικαιώματα και τις κατακτήσεις που κέρδισαν οι γυναίκες στο παρελθόν, και να απαντάει στις νέες προκλήσεις της εποχής και στις συντηρητικές επιθέσεις, που απειλούν με πισωγύρισμα σε άλλες εποχές. Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η αδιανόητη απόφαση του Αμερικανικού Ανώτατου Δικαστηρίου να αναστείλει τη συνταγματική προστασία των αμβλώσεων, οδηγώντας στην απαγόρευση τις μισές πολιτείες των ΗΠΑ. Στην Ελλάδα το Γυναικείο Κίνημα αντιδρώντας δυναμικά, αμφισβήτησε και κατέστειλε την ανατροπή κατακτήσεων δεκαετιών στο οικογενειακό δίκαιο και τις αμβλώσεις, που απειλήθηκαν από νέους συντηρητικούς νόμους. Στο Ιράν η «επανάσταση της μαντήλας» έφερε το γυναικείο κίνημα στο προσκήνιο σε παγκόσμιο επίπεδο και τη νίκη των γυναικών. Στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο το κίνημα #Metoo, ενάντια στην έμφυλη βία, τις γυναικοκτονίες και το σεξισμό, αποκάλυψε το μέγεθος της έμφυλης βίας και ενδυνάμωσε τις γυναίκες να σπάσουν τη σιωπή, προσφεύγοντας στη δικαιοσύνη, προκειμένου να σταματήσουν τις σεξουαλικές παρενοχλήσεις και άλλου είδους εκφοβισμούς. Η ορατότητα του γυναικείου κινήματος η συσπείρωση, η δυναμικότητα και η αποφασιστικότητα διεκδίκησης ίσων ευκαιριών στην οικογένεια, στην εκπαίδευση, στην εργασία, στην πολιτική δείχνουν ότι τα αιτήματα για ισότητα εξακολουθούν να είναι επίκαιρα και προαναγγέλλουν μια φεμινιστική άνοιξη σε παγκόσμιο επίπεδο για την ουσιαστική ισότητα των φύλων.
Διεκδικούμε:
- Αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας για την οικονομική ανεξαρτησία τους.
- Ίση αμοιβή για ίσης αξίας εργασία.
- Μείωση του χάσματος στους μισθούς και τις συντάξεις λόγω φύλου.
- Αύξηση δημοσίων βρεφονηπιακών/παιδικών σταθμών με ποιοτικές υπηρεσίες φροντίδας.
- Αύξηση των δημοσίων υπηρεσιών φροντίδας των ηλικιωμένων και ΑΜΕΑ.
- Επανασύσταση της Γραμματείας Ισότητας των Φύλων ως αυτοτελή, διακριτή δημόσια υπηρεσία.
- Προώθηση της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών στα κέντρα λήψης αποφάσεων.
- Νομική αναγνώριση του όρου «γυναικοκτονία».
- Εξάλειψη της έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας και ίδρυση δημοσίων δομών.
- Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των παιδιών στα σχολεία.
- Πολιτικές συμφιλίωσης ανάμεσα στην εργασιακή και οικογενειακή ζωή.
- Πολιτικές για την καταπολέμηση των αναχρονιστικών και στερεοτυπικών αντιλήψεων.
- Εκπαίδευση των γυναικών στις ψηφιακές δεξιότητες και ένταξη στις τεχνολογίες.
ΕΝΩΣΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ
