Τι γιορτάζουμε κάθε χρόνο στις 28 Οκτωβρίου; Γιατί έμεινε στην ιστορία σαν επέτειος του ΟΧΙ; Από πότε ξεκινήσαμε να την γιορτάζουμε; Ας δούμε!
Μια από τις επίσημες αργίες του ελληνικού κράτους είναι και η 28η Οκτωβρίου. Αλήθεια, όμως, τι γιορτάζουμε;
Οι περισσότεροι από μας γνωρίζουμε ότι η μέρα αυτή σημάδεψε την Ελλάδα από τον πόλεμο του 1940 και έμεινε γνωστή ως επέτειος του “ΟΧΙ”, αλλά τι ακριβώς είναι αυτό που γιορτάζουμε; Οι περισσότερες χώρες συνηθίζουν να γιορτάζουν την λήξη ενός πολέμου, και την έλευση της ειρήνης. Στην προκειμένη περίπτωση η Ελλάδα γιορτάζει την είσοδο της στον πόλεμο του ’40!
Στην πραγματικότητα ο εορτασμός αφορά όλο το έπος του 1940 και τις επιτυχίες της χώρας μας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά ουσιαστικά η ημερομηνία αυτή είναι η ημέρα που η Ελλάδα μπήκε στον πόλεμο!
Πως έγινε αυτό; Με το ΟΧΙ του τότε πρωθυπουργού-δικτάτορα της Ελλάδας Ιωάννη Μεταξά στις αξιώσεις των Ιταλών.
Τι έγινε στις 28 Οκτωβρίου του 1940
Η 28η Οκτωβρίου 1940 αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές και ένδοξες στιγμές της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Είναι η ημέρα που η Ελλάδα είπε «Όχι» στον φασισμό και στην υποταγή, γράφοντας μια ηρωική σελίδα αντίστασης και αξιοπρέπειας. Τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου 1940, ο Ιταλός πρέσβης Εμανουέλε Γκράτσι επισκέφθηκε την οικία του Έλληνα πρωθυπουργού Ιωάννη Μεταξά στην Κηφισιά. Μετέφερε ένα τελεσίγραφο εκ μέρους του Μπενίτο Μουσολίνι, το οποίο απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση των ιταλικών στρατευμάτων από τα ελληνικά σύνορα, ώστε να καταλάβουν στρατηγικά σημεία της χώρας. Ο Μεταξάς, σύμφωνα με την παράδοση,«Λοιπόν, έχουμε πόλεμο!» που ερμηνεύτηκε από τον ελληνικό λαό ως ένα περήφανο «ΟΧΙ», που έμελλε να μείνει στην ιστορία.
Τα ακριβή λόγια του Μεταξά ήταν: “Λοιπόν, αυτό σημαίνει πόλεμο”, όμως οι εφημερίδες της εποχής δεν άργησαν να γράψουν για το περίφημο “ΟΧΙ” του Πρωθυπουργού στους Ιταλούς.
Η κίνηση αυτή του Μεταξά σηματοδότησε την είσοδο της, ουδέτερης μέχρι τότε, χώρας μας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Την ίδια μέρα ο Πρωθυπουργός εξέδωσε το παρακάτω διάγγελμα.
Προς τον ελληνικόν λαόν:
Η στιγμή επέστη που θα αγωνισθώμεν διά την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος, την ακεραιότητα και την τιμήν της. Μολονότι επεδείξαμεν την πλέον αυστηράν ουδετερότητα και ίσην, προς όλους, η Ιταλία μη αναγνωρίζουσα εις ημας το δικαίωμα να ζώμεν ως ελεύθεροι Έλληνες μου εζήτησεν σήμερον την 3ην πρωινήν ώραν, την παράδοσιν τμημάτων του εθνικού εδάφους κατά την ιδίαν αυτής βούλησιν ότι προς κατάληψιν αυτών η κίνησις των στρατευμάτων της. θα ήρχιζε την 6ην πρωινήν. Απήντησα εις τον Ιταλόν Πρέσβυν ότι θεωρώ και το αίτημα αυτό καθ’ εαυτό και τον τρόπον με τον οποίον γίνεται τούτο ως κήρυξιν πολέμου της Ιταλίας κατά της Ελλάδος.
Έλληνες,
τώρα θα αποδείξωμεν εάν είμεθα άξιοι των προγόνων μας και της ελευθερίας, την οποίαν μας εξησφάλισαν οι προπάτορές μας. Όλον το Έθνος ας εγερθή σύσσωμον, αγωνισθήτε διά την Πατρίδα, τας γυναίκας, τα παιδιά σας, και τας ιεράς μας παραδόσεις.
Νυν υπέρ πάντων ο αγών
Ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως
Ιωάννης Μεταξάς
Αντίστοιχο διάγγελμα έβγαλε και ο Βασιλιάς Γεώργιος ο Β’, ενώ μήνυμα προς τον ελληνικό λαό απηύθυνε ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χρύσανθος.
Λίγες ώρες αργότερα, στις 5:30 το πρωί, οι ιταλικές δυνάμεις εισέβαλαν στην Ήπειρο, στα ελληνοαλβανικά σύνορα. Όμως ο ελληνικός στρατός, παρά την αριθμητική υπεροχή του αντιπάλου, αντέδρασε άμεσα και αντεπιτέθηκε με πρωτοφανή γενναιότητα. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, οι Έλληνες στρατιώτες όχι μόνο απέκρουσαν την ιταλική εισβολή, αλλά πέρασαν στην αντεπίθεση μέσα στο αλβανικό έδαφος, απελευθερώνοντας πόλεις όπως το Αργυρόκαστρο και η Κορυτσά. Η Ελλάδα έγινε η πρώτη χώρα της Ευρώπης που νίκησε τον φασισμό στο πεδίο της μάχης.
Η ελληνική νίκη συγκλόνισε την Ευρώπη και ενέπνευσε λαούς που αγωνίζονταν ενάντια στον ολοκληρωτισμό. Η επέτειος του «Όχι» δεν είναι απλώς μια ανάμνηση ενός πολέμου. Είναι σύμβολο ελευθερίας, ενότητας και αντίστασης απέναντι σε κάθε μορφή καταπίεσης.Η χώρα μας με ελάχιστα οικονομικά αποθέματα καθώς και πολεμικά μέσα κατά των εισβολέων Ιταλών, ουσιαστικά με μόνο σημαντικό όπλο τη γενναιότητα του Λαού και το αστείρευτο ψυχικό σθένος του, απάντησε στο ιταμό τελεσίγραφο του Ιταλού δικτάτορα Μουσολίνι, και έμπρακτα οι Έλληνες Αγωνιστές έγραψαν στο πολεμικό μέτωπο ανεξίτηλα το Αλβανικό Έπος, καταφέροντας αρχικά στο μέτωπο της Αλβανίας ένα καίριο και απρόσμενο κτύπημα στις ιμπεριαλιστικές φιλοδοξίες των φασιστών στα ευρύτερα σχέδιά τους, ένα καίριο και απρόσμενο κτύπημα με ευρύτερη σημασία για τη συνολική έκβαση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η εποποιΐα της Πίνδου και oις μάχες του ελληνο-ιταλικού πολέμου
Η Πίνδος αποτέλεσε το σκηνικό μιας από τις πιο ηρωικές στιγμές του Ελληνοϊταλικού Πολέμου του 1940–1941. Ο ελληνικός στρατός, αν και υπερτετραπλάσιος αριθμητικά από τον αντίπαλο, κατάφερε να ανακόψει την ιταλική επίθεση και να επιφέρει σημαντικές απώλειες στους εισβολείς. Η αντίσταση στην Πίνδο, γνωστή ως «εποποιΐα της Πίνδου», αποτελεί σύμβολο θάρρους, αποφασιστικότητας και στρατιωτικής ευφυΐας. Σημαντικό ρόλο στις μάχες έπαιξε και το ιππικό του ελληνικού στρατού, το οποίο, παρά τη φθίνουσα σημασία των ιππέων στον σύγχρονο πόλεμο, χρησιμοποιήθηκε για αναγνωρίσεις, ταχείες επιθέσεις και μεταφορές προμηθειών στα δύσβατα ορεινά περάσματα. Η ευελιξία και η ταχύτητα του ιππικού επέτρεψε στους Έλληνες να εκμεταλλευτούν τη γνώση του εδάφους και να επιτύχουν αποφασιστικές νίκες ενάντια στις ιταλικές δυνάμεις. Η εποποιΐα της Πίνδου και η συνεισφορά του ιππικού αναδεικνύουν τη στρατηγική ευφυΐα και την ανδρεία των Ελλήνων στρατιωτών, καθιστώντας τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο ένα από τα πιο ηρωικά κεφάλαια της νεότερης ελληνικής ιστορίας.
Γι’ αυτό και η 28η Οκτωβρίου του 1940 δεν αποτελεί απλώς το ορόσημο μιας σειράς ιστορικών γεγονότων με πολύ σημαντικές προεκτάσεις για το Έθνος και τη Χώρα μας μόνο. Είναι, παράλληλα, και ένα αδιάλειπτο σύμβολο του αγώνα και της θέλησης των Εθνών που επέλεξαν να αγωνισθούν για να ζήσουν ελεύθερα, ένα σημαντικό ευρωπαϊκό γεγονός, μια σημαντική, καίρια φάση της Αντίστασης κατά του Φασισμού. Η εθνική Αντίσταση υπήρξε καθοριστική, κατά γενική ομολογία, όχι μόνο για την ανεξαρτησία της Χώρας αλλά και για την έκβαση του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου.
Πότε ξεκίνησε να γιορτάζεται η 28η Οκτωβρίου
Η επέτειος του ΟΧΙ ξεκίνησε να γιορτάζεται από την πρώτη κιόλας χρονιά παρά το γεγονός ότι η χώρα μας τελούσε υπό Ιταλο-γερμανική κατοχή.
Οι πρώτοι δύο εορτασμοί έγιναν στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και την Πλατεία Συντάγματος χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα από του Ιταλούς. Ωστόσο, το 1943 ο εορτασμός που έγινε στην πλατεία Κοτζιά συνοδεύτηκε από συλλήψεις μιας και την αστυνόμευση είχαν αναλάβει πλέον οι Γερμανοί.
Ο πρώτος επίσημος εορτασμός έγινε στις 28 Οκτωβρίου του 1944 οπότε έγινε και η πρώτη παρέλαση παρουσία του τότε Πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου. Από τότε ο εορτασμός επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο. Μάλιστα στη Θεσσαλονίκη γίνεται μεγάλη στρατιωτική παρέλαση καθώς η γιορτή σχεδόν συμπίπτει τόσο με την επέτειο απελευθέρωσης της πόλης από τους Οθωμανούς όσο και με τον εορτασμού του πολιούχου της πόλης Αγ. Δημητρίου.
Ζήτω η 28η Οκτωβρίου!
