Αντιδράσεις από την Τοπική Αυτοδιοίκηση που ζητά να διατηρήσει τη διαχείριση του νερού
Ένα νέο κεφάλαιο στη διαχείριση των υδάτων σε όλη τη χώρα, και κατ’ επέκταση και στον Έβρο, ανοίγει με το σχέδιο που επεξεργάζεται η κυβέρνηση για τη δημιουργία 45 Ανώνυμων Εταιρειών Ύδρευσης Δημοσίου Χαρακτήρα, οι οποίες θα αντικαταστήσουν σταδιακά τις περίπου 730 υφιστάμενες ΔΕΥΑ, ΤΟΕΒ και άλλους φορείς διαχείρισης νερού.
Η πρόταση, που αναμένεται να τεθεί προς συζήτηση σε έκτακτη σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό τη Δευτέρα στο Μέγαρο Μαξίμου, έρχεται να αντικαταστήσει το αρχικό σχέδιο συγκέντρωσης όλων των φορέων κάτω από μόλις τρεις εταιρείες πανελλαδικά – σχέδιο που συνάντησε έντονες αντιδράσεις, κυρίως από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής πληροφορίες, οι 45 νέες εταιρείες θα συσταθούν είτε ανά Λεκάνη Απορροής Ποταμού, είτε ανά γεωγραφική περιφέρεια. Στην περίπτωση αυτή, ο Έβρος θα υπάγεται πιθανότατα σε μία ενιαία εταιρεία ύδρευσης για την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, με κοινό διοικητικό σχήμα, διοικητικό συμβούλιο και επιτελικό ρόλο στις υπηρεσίες ύδρευσης, αποχέτευσης και άρδευσης.
Κάθε Δήμος –συμπεριλαμβανομένων των Αλεξανδρούπολης, Ορεστιάδας, Διδυμοτείχου και Σουφλίου– θα πρέπει να εισφέρει τα πάγια περιουσιακά στοιχεία των ΔΕΥΑ, δηλαδή δίκτυα, αντλιοστάσια, εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων κ.λπ., αλλά και τις οικονομικές υποχρεώσεις τους.
Σε αντάλλαγμα, θα συμμετέχουν μετοχικά στη νέα εταιρεία, η οποία θα διαχειρίζεται πλέον κεντρικά το σύνολο των υποδομών και υπηρεσιών.
Ο πυρήνας του σχεδίου βασίζεται στη δημιουργία μιας «Ρυθμιζόμενης Περιουσιακής Βάσης» (ΡΠΒ), όπου θα συγκεντρωθούν όλα τα πάγια περιουσιακά στοιχεία κάθε περιοχής.
Αυτό, σύμφωνα με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, θα εξασφαλίζει σταθερά έσοδα και δανειοληπτική ικανότητα στις νέες εταιρείες, ώστε να μπορούν να χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) χωρίς να επιβαρύνουν το δημόσιο χρέος.
Πρακτικά, οι νέες εταιρείες θα μπορούν να αντλούν ευρωπαϊκούς πόρους για έργα υποδομής – φράγματα, δίκτυα ύδρευσης, μονάδες αφαλάτωσης, έργα ανακύκλωσης νερού κ.ά. με λογική αυτοχρηματοδότησης και επιχειρησιακής λειτουργίας.
Ήδη πάντως, Δήμοι και ΔΕΥΑ της Θράκης εκφράζουν σοβαρές επιφυλάξεις για το νέο μοντέλο, θεωρώντας ότι οδηγεί σε αποδυνάμωση του τοπικού ελέγχου και σε αύξηση του κόστους νερού για τους δημότες.
Στελέχη ΔΕΥΑ του Έβρου επισημαίνουν πως «οι τοπικές υπηρεσίες γνωρίζουν καλύτερα τα ιδιαίτερα υδρολογικά και εδαφολογικά χαρακτηριστικά κάθε περιοχής» και ότι «η απομάκρυνση της διοίκησης από το τοπικό επίπεδο θα δυσκολέψει την καθημερινή λειτουργία και την εξυπηρέτηση των πολιτών».
Από την πλευρά τους, αιρετοί της Περιφέρειας ΑΜΘ και δημοτικά συμβούλια αναμένεται να ζητήσουν διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα του νερού, καθώς και συμμετοχή των δήμων στις αποφάσεις των νέων εταιρειών. Δεν είναι λίγοι όσοι φοβούνται ότι, έστω και έμμεσα, η δημιουργία των Ανώνυμων Εταιρειών θα ανοίξει τον δρόμο για μελλοντική ιδιωτικοποίηση ή παραχώρηση υπηρεσιών ύδρευσης σε ιδιώτες παρόχους.
Η κυβέρνηση, από την πλευρά της, υποστηρίζει πως το σχέδιο θα βελτιώσει τη διαφάνεια, την οικονομική αποδοτικότητα και την ποιότητα υπηρεσιών, δίνοντας τη δυνατότητα για ολοκληρωμένο έλεγχο και σχεδιασμό των υδάτινων πόρων σε εθνική κλίμακα. Ωστόσο, πολλοί παράγοντες της Αυτοδιοίκησης βλέπουν σε αυτό ένα κεντρικότερο μοντέλο διακυβέρνησης που «απομακρύνει τον πολίτη από τη λήψη αποφάσεων» και μειώνει τη θεσμική αυτονομία των τοπικών κοινωνιών.
Οι συζητήσεις στο Μέγαρο Μαξίμου αναμένεται να είναι κρίσιμες, καθώς θα καθορίσουν το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής και τον ρόλο των Δήμων στο νέο σχήμα.
Αρκετοί αιρετοί της Θράκης ζητούν να προηγηθεί ευρεία διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες, πριν προχωρήσουν οι οριστικές αποφάσεις.
Τι σημαίνει για τον Έβρο
Στον Έβρο λειτουργούν σήμερα τέσσερις Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης – Αποχέτευσης (Αλεξανδρούπολης, Ορεστιάδας, Διδυμοτείχου και Σουφλίου), οι οποίες εξυπηρετούν περισσότερους από 140.000 κατοίκους και διαχειρίζονται δίκτυα εκατοντάδων χιλιομέτρων. Η ένταξή τους σε μία ενιαία περιφερειακή εταιρεία θα σημάνει κοινό τιμολόγιο, ενοποιημένη τεχνική υπηρεσία και νέα μορφή διοίκησης, πιθανότατα με έδρα την Κομοτηνή ή την Αλεξανδρούπολη. Πρόκειται για μια δομική μεταρρύθμιση που αλλάζει ριζικά το τοπίο της ύδρευσης και της διαχείρισης νερού στη Θράκη — και αναμένεται να προκαλέσει πολιτικές και κοινωνικές αντιδράσεις, όσο πλησιάζει η ώρα των αποφάσεων.
Το τελευταίο διάστημα, ολοένα και περισσότερες φωνές από την τοπική κοινωνία, σωματεία και συλλογικότητες υπενθυμίζουν πως το νερό δεν είναι εμπόρευμα, αλλά κοινό αγαθό.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά δήμαρχος του Έβρου, «καμία μεταρρύθμιση δεν μπορεί να επιτύχει αν δεν στηρίζεται στη συμμετοχή των πολιτών και στη διασφάλιση της πρόσβασης όλων σε καθαρό και φθηνό νερό»
Παντίδου Ελένη
